Nhiều bậc phụ huynh lẫn các bạn học sinh, sinh viên Việt Nam rất quan tâm đến cuộc sống du học sinh tại Nhật Bản. “Giấc mơ du học Nhật Bản” đã sớm trở thành mục tiêu của nhiều người, với nền giáo dục tiên tiến bậc nhất thế giới và môi trường làm việc rất tiềm năng. Nhưng nếu không đủ tỉnh táo, những “cú sốc” có thể khiến bạn gục ngã hoặc sống và học tập một cách lay lắt.
1. Không học nổi vì yếu ngoại ngữ tiếng Nhật
Một cựu du học sinh từng học tập tại Nhật Bản từ trường tiếng Nhật dự bị đến hết Đại học ngành giáo dục chia sẻ: “Chuyện học hành là thứ khiến sinh viên Việt Nam sốc nhất. Có sinh viên, như tôi, phải mất hết một học kỳ mới bắt được nhịp điệu chung với mọi người. Có bạn mất nhiều thời gian hơn, thậm chí gãy gánh giữa đường, không cán đích tốt nghiệp”.
Nguyên nhân chính là không thể hòa nhập được môi trường học thuật. Cụ thể, nhiều bạn thiếu ngoại ngữ mà vội vàng đăng ký đi học. Đừng nghĩ rằng cứ qua Nhật Bản thì giỏi ngôn ngữ tiếng Nhật. Chuyện nghe nói, giao tiếp bình thường đã không rành thì đừng nói gì chuyện học. Trong khi đó, việc đầu tư cho môn học tại Nhật Bản cũng như nhiều quốc gia phát triển khác cũng khá đặc thù. Học viên phải xem bài rất nhiều trước khi đến lớp, đến thư viện thường xuyên… Do ngoại ngữ tiếng Nhật yếu học sinh Việt Nam “đụng đâu cũng khó hiểu”, đặc biệt là các môn có tính chuyên ngành, việc tiếp thu bài sẽ khó khăn.
Hình thức đánh giá sinh viên tại Nhật Bản chú trọng đến khả năng vận dụng lý thuyết vào thực tế thông qua viết luận, thuyết trình, làm dự án. Công việc này yêu cầu khả năng tự học, tự nghiên cứu, tương tác xã hội, trình bày độc lập rất cao.
Phương pháp giáo dục, đào tạo ở Nhật Bản đòi hỏi sinh viên phải phát huy tối đa tính tự giác.
2. Thầy chỉ đóng vai phụ
Lớp học tại Nhật Bản như một quán cà phê học thuật, các giáo viên chỉ “đóng vai phụ”. Họ đưa ra câu hỏi hay vấn đề, còn nhiệm vụ của học viên là thay phiên nhau đưa ra quan điểm, phản biện, tranh biện. Học viên có thể tự giác phát biểu đóng góp cho bài học một cách tự nhiên. Giáo viên chỉ điều phối, đưa ra kết luận chung cho bài học hay giải đáp thắc mắc.
Trong khi đó tại Việt Nam, hình thức “thầy giảng-trò chép” vẫn còn phổ biến suốt thời gian dài. Ý thức tự giác, khả năng tự tin, tính chủ động của học viên còn thiếu. Nhiều bạn Việt Nam sang Nhật Bản co rụt lại vì sợ nếu phát biểu sẽ khiến người khác xem thường.
3. Phải có người đỡ đầu và bạn thân
Đa phần các học viên tại Nhật Bản đều có “người đỡ đầu” đóng vai trò tư vấn, hướng dẫn học tập và nghiên cứu. Những “người đỡ đầu” thường là các giáo sư, giảng viên trực tiếp giảng dạy. Một sinh viên chủ động và cầu tiến sẽ tìm đến sự hỗ trợ từ nhiều “người đỡ đầu” khác nhau, theo nhu cầu của chương trình học. Cũng có người chọn và thuyết phục được những “người đỡ đầu” hỗ trợ, tư vấn họ suốt quá trình nghiên cứu chuyên ngành. Thậm chí nếu làm việc tốt và có tiềm năng, có người còn được các giáo sư tạo điều kiện cho làm việc có thù lao.
“Người đỡ đầu” cũng giúp bạn hiểu được “người dạy cần gì từ học viên”. Mỗi người dạy học sẽ có một cách tiếp cận khác nhau trong khoa học và đánh giá kết quả bằng nhiều cách khác nhau. Nếu hiểu được điều này, bạn có thể tập trung đạt các kết quả quan trọng và cốt yếu. Thực tế là nhiều học sinh rất e ngại, rụt rè. Nhưng nếu không chủ động và tự tin thì đừng nghĩ các giáo sư sẽ tìm đến hỗ trợ mình.
Bạn thân cũng là yếu tố quan trọng giúp hòa nhập, đạt kết quả tốt. Làm việc nhóm là hình thức phổ biến trong môi trường giáo dục ở Nhật Bản. Để thích nghi nhanh, tiếp cận nhiều nguồn tài liệu phù hợp, hiểu văn hóa học tập, được hỗ trợ khi khó khăn… bạn cần chủ động tạo ra các mối quan hệ đồng môn, có được những người bạn thân dù là người bản xứ hay sinh viên nước khác.
Tam giác bản thân - thầy cô - bạn bè sẽ tạo ra “kiềng ba chân” giúp bạn cân bằng, thích nghi, và phát triển trong suốt quá trình du học tại đất nước Nhật Bản.
Theo Pháp luật TPHCM
