1. Lương và điều kiện làm việc khi đi du học Nhật Bản
Lương thường được trả theo giờ ở mức từ 800 yên đến 3000 yên, tuỳ theo nội dung công việc, tiền chi phí đi lại được trả riêng. Với những lao động đơn giản như phục vụ tại nhà hàng, mức lương khó có thể đạt đến 1000 yên/giờ nhưng bù lại du học sinh sẽ ăn ngay tại nơi làm. Như vậy nếu du học sinh có một công việc với mức thu nhập 800 yên/giờ và làm việc 28 giờ/tuần, thu nhập sẽ vào khoảng 96.000 yên/tháng.
Mức thu nhập này tạm đủ cho chi phí sinh hoạt, nhưng chưa thể trang trải cả học phí. Trong thời gian đầu, khi chưa nhận được học bổng hay một sự giúp đỡ vật chất nào, để có thể bù đắp toàn bộ chi phí du học, một số du học sinh phải chấp nhận làm việc cật lực do khó có được công việc dễ dàng và thu nhập cao. Sau khi đã có được vốn tiếng Nhật và quen hơn với cách làm việc, họ mới tìm đến những nơi có điều kiện làm việc tốt hơn và thu nhập cao hơn.
Tuy nhiên, cũng cần chú ý là cường độ công việc quá căng thẳng sẽ ảnh hưởng trực tiếp lên kết quả học tập của du học sinh và nhiều khi, gây những thiệt hại kinh tế lớn hơn cả số tiền du học sinh kiếm thêm được. Nên điều tiết thích hợp thời gian để đạt được mục đích cuối cùng là học tập.
Nếu du học sinh đã nhận được học bổng MEXT (sau Đại học) thì trên nguyên tắc sẽ không được đi làm thêm. Số tiền học bổng đã được tính toán để đảm bảo du học sinh có thể sống khá thoải mái ở bất kì trường học nào trong nước Nhật. Nếu giáo sư hướng dẫn của du học sinh biết là học sinh của mình đi làm thêm không có giấy xin phép thì kết quả sẽ thật tai hại, du học sinh sẽ bị coi là sang Nhật chỉ với mục đích kiếm tiền mà không muốn học tập. Ngoài ra cũng sẽ bị Cục Quản lý nhập cảnh gây phiền phức và phải giải trình. Có thể sẽ bị phạt và báo về nhà trường, tuỳ theo mức độ vi phạm của du học sinh.
2. Nhưng bạn sẽ tìm việc như thế nào ở Nhật
Có nhiều cách tìm việc khác nhau trong đó phổ biến nhất là qua giới thiệu của các du học sinh khoá trên. Không ít du học sinh Việt Nam đã từng sống tại Nhật Bản nhiều năm và có nhiều mối quan hệ quen biết, qua đó có được nguồn công việc để giới thiệu cho những người khác. Uy tín của người giới thiệu sẽ giúp những du học sinh mới dễ dàng được chấp nhận hơn.
Tìm việc thông qua sự giới thiệu của trường cũng là một cách phổ biến, theo dõi thông tin qua trung tâm giới thiệu việc làm thêm cho du học sinh nước ngoài. Du học sinh có thể đăng ký và sau đó tìm thông tin qua các trang web.
Văn phòng việc làm tại địa phương mặc dù hướng đến đối tượng là người Nhật, nhưng cũng giới thiệu việc làm cho người nước ngoài. Cách khó khăn nhất là trực tiếp tìm việc qua tạp chí hoặc hỏi thẳng những cơ sở có treo biển cần người làm thêm. Nếu du học sinh chưa đủ tự tin về tiếng Nhật của mình, nên nhờ một người tương đối thông thạo liên hệ và đi cùng.
3. Một số điểm các bạn đi làm thêm ở Nhật Bản cần lưu ý
Yêu cầu ghi rõ điều kiện làm việc: Thông thường, sẽ không có hợp đồng lao động trong trường hợp du học sinh làm thêm. Khi đó, nên yêu cầu phía thuê người ghi rõ điều kiện làm việc như giờ giấc, tiền lương, cách chi trả và các khoản đãi ngộ khác.
Ghi lại giờ và ngày làm việc, cùng với tiền lương nhận được: Để tránh mọi xích mích có thể xảy ra, du học sinh nên ghi lại những thông tin này và kiểm chứng lại xem mọi tính toán có chính xác không.
Không muộn giờ hoặc vắng mặt không lý do: Người Nhật rất nghiêm túc trong công việc, đặc biệt trong việc giữ đúng giờ và lịch làm việc. Du học sinh nên cố gắng quan sát và học hỏi cách làm từ những người xung quanh.
Để có thể đi làm thêm, du học sinh cần xin phép Cục Quản lý nhập cảnh tại địa phương mình. Để nhận được giấy phép tham gia các hoạt động ngoài mục đích đã được cấp là du học, du học sinh cần mang theo hộ chiếu, thẻ đăng ký người nước ngoài và giấy chứng nhận của trường. Mẫu đơn xin có tại tất cả các Văn phòng của Cục Quản lý nhập cảnh.
Qui định về thời gian làm thêm: Du học sinh chính qui tại các trường Đại học (bậc Đại học và sau Đại học), Cao đẳng, trung cấp: Tối đa 28 giờ/tuần (8 giờ/ngày trong các kỳ nghỉ dài ngày); Nghiên cứu sinh hoặc du học sinh dự thính: Tối đa 14 giờ/tuần (8 giờ/ngày trong các kỳ nghỉ dài ngày); SV dự bị Đại học: Tối đa 4 giờ/ngày.
Nghĩa vụ nộp Thuế: Du học sinh có thể sẽ bị trừ thuế từ phần thu nhập của mình (Đây cũng là một trong các điều kiện cần xác minh). Phía thuê người sẽ trích lại phần thuế thu nhập và đóng thay và báo cho du học sinh biết. Du học sinh có thể nhận được nhiều giấy báo như vậy nếu làm nhiều công việc trong một năm nhưng mức thuế thu nhập cuối cùng sẽ được tính trên tổng thu nhập của du học sinh trong năm đó, thường thấp hơn tổng số tiền du học sinh đã đóng.
Cuối năm, du học sinh có trách nhiệm điền vào mẫu thuế để điều chỉnh. Mẫu này thường do văn phòng thuế tại địa phương gửi đến du học sinh. Số tiền thuế vượt trội sẽ được hoàn trả lại cho du học sinh. Nếu du học sinh có thu nhập tương đối cao, nên tìm hiểu cách tính thuế và cách điền mẫu.
